آیا کتابی که ۱۴۰۰ سال از تالیف آن می‌گذرد برای امروز ما کارایی دارد؟

ابو حسنا
۴۲

+متن شبهه یا سوال:

آیا کتابی که ۱۴۰۰ سال از تالیف آن می گذرد برای امروز ما کارایی دارد؟ مثلا ما امروز شتر از کجا پیدا کنیم و برای درک خلقت به آن نگاه کنیم.

+پاسخ کوتاه :

برای پاسخ به نکات زیر توجه بفرمایید:

1. از زمان نگارش کتاب قانون بو علی سینا در زمینه طب و پزشکی بیش از هزار سال می‌گذرد. این کتاب، چیزی بیش از هفتصد سال در دانشگاه‌های معتبر پزشکی دنیا تدریس شده و می‌شود. آیا کسی هست که بگوید، «با توجه به قدمت این کتاب، آیا محتویات آن برای امروز ما سودمند است؟» یا اینکه «ما امروز اسطوخودوس و شکر سرخ از کجا پیدا کنیم تا بتوانیم برخی بیماری‌ها را درمان کنیم؟» اصلا، قرآن قدیمی تر است یا «انجیل»، «تورات» و «اوستا»؟

2. قرآن کتابی است برای هدایت انسان، با دستور العمل های حقوقی، اخلاقی، اجتماعی و… این دستورات که کهنه نمی‌شوند. دروغ همیشه بد است، قاتل باید مجازات شود، عمل به وصیت میت واجب است و دست اندازی به مال و ناموس مردم همیشه مذموم، ناپسند و حرام است. پس از حیث دستورات قرآنی نمی‌توان حکم به کهنگی قرآن کرد.

3. از جهت مثال‌های قرآنی هم وضع به همین منوال است. «اینکه ما امروز شتر از کجا بیاوریم تا به آن نگاه کنیم» بهانه‌ای است برای پنجه کشیدن به چهره نورانی قرآن. انصافا در تمام دنیا، کدام کشور و ملیتی است که شتر ندیده باشد و از ویژگی های آن مطلع نباشد؟! حال فرض کنیم اگر قرآن حیوان یا مورد دیگری را مثال می‌زد باز هم چنین بهانه جویی هایی یود. قرآن از مثال‌های دیگر هم برای نشان دادن عظمت خلقت الهی استفاده کرده است. «مگس»، «عنکبوت»، «آسمان»، «زمین»، «کوه»… آیا به همه موارد و مثال‌هایی که در قرآن آمده دسترسی نداریم یا راه بهانه‌جویی و عناد را در پیش گرفته ایم؟!

4. اعجازهای علمی قرآن هم از آن دسته مطالبی است که جاودانگی قرآن را به رخِ بشر امروز می‌کشد. موضوعی که دانشمندان بسیاری اعم از مسلمان و غیر مسلمان در مورد آن‌ها کتاب‌ها نوشته و مقالات ارائه داده اند. «کروی بودن زمین»، «کمبود اکسیژن در ارتفاع»، «قدرت جاذبه»، «مکانیسم حیات زنبور عسل» و… همه و همه مطالبی است که علم بشری کم و بیش به آن‌ها رسیده است. چه بسا بسیاری از معجزات علمی آن برای انسان مکشوف نشده است.

به حق باید گفت: قرآن کتابی است که هرگز رنگ کهنگی به خود نمی‌گیرد و برای تمام نسل‌ها در طول حیات بشر، مفید و سودمند است

+پاسخ مفصل :

قبل از هر پاسخی، به چند مثال زیر توجه کنید:

1. از زمان نگارش کتاب قانون بو علی سینا در زمینه طب و پزشکی بیش از هزار سال می‌گذرد. این کتاب، چیزی بیش از هفتصد سال در دانشگاه‌های معتبر پزشکی دنیا تدریس شده و می‌شود. آیا کسی هست که بگوید، «با توجه به قدمت این کتاب، آیا محتویات آن برای امروز ما سودمند است؟» یا اینکه «ما امروز اسطوخودوس و شکر سرخ از کجا پیدا کنیم تا بتوانیم برخی بیماری‌ها را درمان کنیم؟»

2. کتاب تاریخ طبری در قرن سوم هجری نگاشته شده است. چرا کسی نمی‌گوید «هزار و صد سال از نگارش آن می‌گذرد، مطالب آن برای ما امروز ما مفید نیست»؟ ایضا همین اشکال به کتاب‌هایی مثل شاهنامه و… هم وارد است.

3. اصلا، قرآن قدیمی‌تر است یا «انجیل»، «تورات» و «اوستا»؟ چرا کسی در مورد انجیل تحریف شده و توراتِ بهم ریخته، مدعی نمی‌شود که «دوران آن‌ها گذشته و دیگر نمی‌شود به آن‌ها استناد کرد»؟ شاید دلیل آن را بتوان در بنگاه‌های شبهه پراکنی صهیونیست‌ها جستجو کرد که برخی از این کتاب‌ها منسوب به آن‌هاست.

اما در پاسخ به کسانی که بدون اطلاع، دست به انتشار چنین شبهاتی می‌زنند و یا تحت تاثیر این شبهات قرار می‌گیرند باید گفت:

بله، قرآنی که بیش از 1400 سال از زمان نزول آن می‌گذرد، برای امروز ما کارایی دارد. چرا؟ توجه بفرمایید:

1. قرآن کتابی است برای هدایت انسان، با دستور العمل های حقوقی، اخلاقی، اجتماعی و… . این دستورات که کهنه نمی‌شوند. دروغ همیشه بد است، قاتل باید مجازات شود، عمل به وصیت میت واجب است و دست اندازی به مال و ناموس مردم همیشه مذموم، ناپسند و حرام است. پس از حیث دستورات قرآنی نمی‌توان حکم به کهنگی قرآن کرد.

2. از جهت مثال‌های قرآنی هم وضع به همین منوال است. «اینکه ما امروز شتر از کجا بیاوریم تا به آن نگاه کنیم» بهانه‌ای است برای پنجه کشیدن به چهره نورانی قرآن. انصافا در تمام دنیا، کدام کشور و ملیتی است که شتر ندیده باشد و از ویژگی‌های آن مطلع نباشد؟! حال فرض کنیم اگر قرآن می‌فرمود به «شیر نگاه کنید که چگونه آفریده شده است» همین اشکال مطرح می‌شد که «شیر از کجا پیدا کنیم؟» اوضاع مثال‌های دیگر حیوانی هم همینطور است.

3. از مثال مربوط به شتر که بگذریم، قرآن از مثال‌های دیگر هم برای نشان دادن عظمت خلقت الهی استفاده کرده است. به این مثال‌ها توجه بفرمایید:

• «یا أَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ یَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ یَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَیْئاً لا یَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوب‏/ اى مردم! مثلى زده شده است، به آن گوش فرا دهید: کسانى را که غیر از خدا مى‏خوانید، هرگز نمى‏توانند مگسى بیافرینند، هر چند براى این کار دست به دست هم دهند! و هر گاه مگس چیزى از آن‌ها برباید، نمى‏توانند آن را باز پس گیرند! هم این طلب‏کنندگان ناتوانند، و هم آن مطلوبان‏»(حج/73)

• «مَثَلُ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنْکَبُوتِ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ/ مثَل کسانى که غیر از خدا را اولیاى خود برگزیدند، مثَل عنکبوت است که خانه‏اى براى خود انتخاب کرده در حالى که سست‏ترین خانه‏هاى خانه عنکبوت است اگر مى‏دانستند». (عنکبوت/41)

• «أَ فَلَا یَنظُرُونَ إِلىَ الْابِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ(17) وَ إِلىَ السَّمَاءِ کَیْفَ رُفِعَتْ(18) وَ إِلىَ الجِْبَالِ کَیْفَ نُصِبَتْ(19) وَ إِلىَ الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَت‏/ آیا آنان به شتر نمى‏نگرند که چگونه آفریده شده است؟! (17) و به آسمان نگاه نمى‏کنند که چگونه برافراشته شده؟! (18) و به کوه‏ها که چگونه در جاى خود نصب گردیده! (19) و به زمین که چگونه گسترده و هموار گشته است؟!» (غاشیه/17ـ20)

«مگس»، «عنکبوت»، «آسمان»، «زمین»، «کوه»… از این مثال‌ها در دسترس‌تر چیزی داریم؟ آیا به همه موارد و مثال‌هایی که در قرآن آمده دسترسی نداریم یا راه بهانه‌جویی و عناد را در پیش گرفته ایم؟!

4. اعجازهای علمی قرآن هم از آن دسته مطالبی است که جاودانگی قرآن را به رخِ بشر امروز می‌کشد. موضوعی که دانشمندان بسیاری اعم از مسلمان و غیر مسلمان در مورد آن‌ها کتاب‌ها نوشته و مقالات ارائه داده اند. «کروی بودن زمین»، «کمبود اکسیژن در ارتفاع»، «قدرت جاذبه»، «مکانیسم حیات زنبور عسل»، «زوجیت گیاهان»، «امکان سفر به فضا با استفاده از داشته‌های علمی»، همه و همه مطالبی است که علم بشری کم و بیش به آن‌ها رسیده است. تازه این هنوز اول راه است و چه بسا بسیاری از معجزات علمی آن برای انسان مکشوف نشده است.

به حق باید گفت: قرآن کتابی است که هرگز رنگ کهنگی به خود نمی‌گیرد و برای تمام نسل‌ها در طول حیات بشر، مفید و سودمند است.